Hệ thống cơ bắp là một hệ thống cơ quan bao gồm cơ xương, cơ trơn và cơ tim. Nó cho phép chuyển động của cơ thể, duy trì tư thế và lưu thông máu khắp cơ thể.
Hệ cơ ở động vật có xương sống được điều khiển thông qua hệ thần kinh mặc dù một số cơ (chẳng hạn như cơ tim ) có thể hoàn toàn độc lập. Cùng với hệ xương ở người, nó tạo thành hệ cơ xương, chịu trách nhiệm cho sự vận động của cơ thể. Mời các bạn cùng Fit Shrines theo dõi chi tiết phía dưới.
Con người có tổng bao nhiêu cơ?
Hệ cơ bắp trong cơ thể con người được chia thành ba nhóm cơ chính đó là cơ xương (còn gọi là cơ vân), cơ trơn và cơ tim. Mỗi nhóm cơ này có số lượng cơ hoàn toàn khác nhau:
- Cơ xương (cơ vân) có khoảng (640) gần 700 cơ bắp, trong đó:
- Trên dưới 100 cơ bắp có thể được biết khi bạn tập gym.
- Trên dưới 200 cơ bắp ít người biết hơn, dành cho các nhà vật lý trị liệu.
- Trên dưới 400 cơ thực sự ít biết hơn nữa, những người nghiên cứu chuyên sâu sẽ biết.
- Cơ trơn: có hàng tỷ tế bào cơ trơn kết nối với nhau.
- Cơ tim: chí có 01 cơ tim mà thôi.
Vậy con người có tổng vài tỷ cơ trong cơ thể mình, song khi nói đến cơ bắp, mọi người thường mặc định là cơ xương (cơ vân), trong khi số lượng cơ này là khoảng 640 cơ gần 700 cơ bắp. Các cơ bắp này có tác động quan trọng đến sức khỏe của chúng ta.
Chi tiết về 3 loại cơ của con người:
Có ba loại cơ riêng biệt: cơ xương , cơ tim hoặc cơ tim và cơ trơn (không có vân) . Cơ bắp cung cấp sức mạnh, sự cân bằng, tư thế, chuyển động và nhiệt để cơ thể giữ ấm.
Có khoảng 640 cơ trong cơ thể nam giới trưởng thành. Một loại mô đàn hồi cấu tạo nên mỗi cơ, bao gồm hàng nghìn hoặc hàng chục nghìn sợi cơ nhỏ. Mỗi sợi bao gồm nhiều sợi nhỏ gọi là fibrils, các xung từ các tế bào thần kinh kiểm soát sự co lại của từng sợi cơ.
Cơ xương
Cơ xương, là một loại cơ vân , bao gồm các tế bào cơ, được gọi là sợi cơ, lần lượt bao gồm các tơ cơ. Myofibrils bao gồm sarcomeres , các khối xây dựng cơ bản của mô cơ vân. Khi được kích thích bởi một điện thế hoạt động , các cơ xương thực hiện một sự co thắt phối hợp bằng cách rút ngắn mỗi sarcomere.
Mô hình được đề xuất tốt nhất để hiểu sự co cơ là mô hình sợi trượt của sự co cơ. Trong sarcomere, các sợi actin và myosin chồng lên nhau trong một chuyển động co bóp đối với nhau. Các sợi myosin có hình câu lạc bộcác đầu myosin chiếu về phía các sợi actin, và cung cấp các điểm gắn vào các vị trí liên kết cho các sợi actin.
Các đầu myosin di chuyển theo kiểu phối hợp; chúng xoay về phía trung tâm của sarcomere, tách ra và sau đó gắn lại vào vị trí hoạt động gần nhất của sợi actin. Đây được gọi là hệ thống truyền động kiểu bánh cóc.
Quá trình này tiêu thụ một lượng lớn adenosine triphosphate (ATP), nguồn năng lượng của tế bào. ATP liên kết với các cầu nối chéo giữa đầu myosin và sợi actin.
Việc giải phóng năng lượng cung cấp năng lượng cho sự xoay của đầu myosin. Khi ATP được sử dụng, nó sẽ trở thành adenosine diphosphate (ADP) và vì cơ bắp dự trữ ít ATP nên chúng phải liên tục thay thế ADP đã thải ra bằng ATP.
Mô cơ cũng chứa nguồn cung cấp dự trữ hóa chất phục hồi tác dụng nhanh, creatine phosphate , khi cần thiết có thể hỗ trợ quá trình tái tạo nhanh chóng ADP thành ATP.
Các ion canxi được yêu cầu cho mỗi chu kỳ của sarcomere. Canxi được giải phóng từ mạng lưới sarcoplasmic vào sarcomere khi cơ được kích thích co lại. Canxi này phát hiện ra các vị trí liên kết với Actin. Khi cơ không còn cần phải co lại, các ion canxi được bơm từ sarcomere và trở lại kho trong mạng lưới sarcoplasmic .
Có khoảng 640 cơ xương trong cơ thể con người.
Các chức năng chính của cơ xương là:
- Giúp cơ thể chuyển động
- Tạo ra cung cấp hỗ trợ cấu trúc cho cơ thể
- Duy trì các tư thế
- Tạo nhiệt, giữ nhiệt làm ấm giúp duy trì nhiệt độ cơ thể
- Có thể chuyển hóa thành năng lượng khi cần thiết – 1 dạng axitamin.
Cơ xương cơ thể người có thể được tìm thấy trong tất cả các khu vực của cơ thể. Chúng ta phân chia cơ xương theo khu vực trên cơ thể như:
- Cơ xương vùng đầu, cổ: các cơ trong khu vực này kiểm soát chuyển động của mặt, đầu và cổ. Một số cơ ở vùng này như là:
- Cơ ở gò má lớn, có gò má nhỏ: cơ này có liên quan đến biểu hiện trên khuôn mặt, nâng khóe miệng như khi bạn cười.
- Cơ cắn: được sử dụng để đóng mở miệng và nhai thức ăn.
- Cơ mắt: là một hệ thống cơ giúp kiểm soát chuyển động của mắt cũng như đóng mở mí mắt.
- Cơ lưỡi: nhóm cơ lưỡi giúp lưỡi nâng cao, hạ thấp lưỡi và giúp lưỡi di chuyển ra hay vào.
- Cơ ức đòn chũm: là cơ chi phối đến động tác xoay hoặc nghiêng đầu sang một bên.
- Cơ xương ở vùng thân mình: những cơ này nằm trong khu vực bụng và thân mình của chúng ta. Bao gồm một số cơ chính có thể kể đến như là:
- Cơ sống lưng: các cơ này có giúp hỗ trợ cột sống, giúp cột sống chuyển động như uốn cong, uốn cong hoặc vặn cột sống.
- Cơ liên sườn: các cơ liên sườn này nằm xung quanh xương sườn, hỗ trợ cho việc hít thở của chúng ta.
- Cơ hoành: là cơ ngăn cách phần ngực với phần bụng bên trong cơ thể. Nó giúp trực tiếp đến việc hít thở, khi chúng ta hít vào là cơ hoành đang co lại, khi chúng ta thở ra là cơ hoành lại giãn ra.
- Cơ sàn chậu: nhóm cơ này hỗ trợ các cơ quan và mô xung quanh xương chậu. Nó tham gia vào việc đi tiểu và đi đại tiện.
- Cơ xương chi trên: nó bao gồm các cơ di chuyển vai, cánh tay, cổ tay và bàn tay của chúng ta. Một số cơ điển hình ở đây như:
- Cơ delta: giúp nâng hoặc xoay cánh tay.
- Cơ nhị đầu: giúp gập cẳng tay.
- Cơ tam đầu: giúp kéo duỗi cẳng tay.
- Cơ xương chi dưới: các cơ ở chi dưới có tác dụng di chuyển chân, bàn chân của con người. Một số cơ chính ở khu vực này như:
- Cơ tứ đầu: đó là một nhóm cơ ở phía trước đùi, chúng phối hợp với nhau để duỗi thẳng chân ra.
- Cơ chày trước: cơ này được sử dụng khi chúng ta nâng lòng bàn chân lên khỏi mặt đất.
- Cơ bắp chân: cơ có tác dụng duy trì tư thế chúng ta khi đi bộ.
Trong đó cơ xương chiếm 40 – 50% trọng lượng cơ thể. Khối lượng cơ xương này bắt đầu giảm khi chúng ta già đi do lão hóa, quá trình này thường bắt đầu sau khi chúng ta 40 tuổi.
Cơ Tim:
Cơ tim là cơ vân nhưng khác với cơ xương vì các sợi cơ được nối với nhau theo chiều ngang. Hơn nữa, giống như với các cơ trơn, chuyển động của chúng là không tự nguyện. Cơ tim được điều khiển bởi nút xoang chịu ảnh hưởng của hệ thống thần kinh tự trị .
Cơ tim co bóp để đáp ứng với tín hiệu xung điện, được bắt đầu bởi một loại tế bào đặc biệt gọi là tế bào tạo nhịp.
Tín hiệu điện truyền từ phần trên xuống phần dưới của trái tim. Các tế bào cơ tim được kết nối chặt chẽ với nhau, chúng có thể co bóp theo kiểu sóng giống như sóng phối hợp tạo thành nhịp tim. Khi tim co bóp sẽ bơm máu đi nuôi dưỡng cơ thể.
Cơ tim có khả năng tái sinh hạn chế. Đây là lý do vì sao khi tổn thương mô tim trong các bệnh tim như viêm cơ tim có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của chúng ta.
Cơ trơn
Sự co cơ trơn được điều chỉnh bởi hệ thống thần kinh tự trị, hormone và các tín hiệu hóa học cục bộ, cho phép các cơn co thắt dần dần và kéo dài. Loại mô cơ này cũng có khả năng thích ứng với các mức độ căng và giãn khác nhau, điều này rất quan trọng để duy trì lưu lượng máu thích hợp và sự di chuyển của các chất qua hệ thống tiêu hóa .
Cơ trơn của chúng ta có thể được tìm thấy trong nhiều hệ thống cơ quan khác nhau của cơ thể, bao gồm:
- Hệ thống tiêu hóa
- Hệ hô hấp
- Hệ tim mạch
- Hệ thống thận – tiết niệu
- Hệ thống sinh sản
Các tế bào cơ trơn thường được làm tròn ở trung tâm và giảm dần ở hai bên, cơ trơn không có vân.
Cơ trơn hoạt động một cách tự động. Môi một ô chứa các chuỗi sợi cơ có thể liên kết nó với các ô lân cận khác, tạo thành một mạng lưới cho phép các ô co lại động đều.
Chức năng của hệ thống cơ trơn có thể thay đổi tùy thuộc vào từng cơ quan để phục vụ hoạt động cơ thể:
- Hệ tiêu hóa: các cơn co thắt của cơ trơn ở hệ này giúp đẩy thức ăn qua đường tiêu hóa.
- Hệ hô hấp: cơ trơn điều tiết lượng không khi ra vào cơ thể, nó ở đây có thể khiến cho đường thở của bạn bị hẹp hoặc giãn rộng ra.
- Hệ thống tĩnh mạch: các cơ bên trong thành mạch hỗ trợ cho dòng máu di chuyển nhanh chậm giúp điều chỉnh huyết áp.
- Hệ thống thận – tiết niệu: cơ trơn ở đây giúp điều chỉnh dòng nước tiểu từ bàng quang, áp lực nước tiếu khi tiểu ra ngoài.
- Hệ thống sinh sản: ở nữ giới, cơ trơn tử cung co bóp giúp đẩy thai nhi ra ngoài trong quá trình sinh. Ở nam giới, cơ trơn ở hệ thống sinh sản có chức năng đẩy tinh trùng ra ngoài.
Tập luyện thể thao chúng ta cần quan tâm nhóm cơ nào?
Có gần 700 cơ xương nhưng khi tập luyện chúng ta chỉ cần tập trung đến 7 nhóm cơ chính sau đây:
- Cơ cổ
- Cơ ngực
- Cơ tay
- Cơ vai
- Cơ lưng
- Cơ bụng
- Cơ chân
Mỗi nhóm cơ này có nhiều bài tập để kích hoạt các cơ khác nhau về cường độ, phương chiều, góc. Ví dụ cơ ngực có các bài tập kích hoạt cơ ngực trên hoặc cơ ngực giữa hoặc cơ ngực dưới.
Do đó các bài tập hết sức phong phú đa dạng tùy thuộc và việc bạn là người mới tập hay đã tập luyện lâu năm từ đó tùy chỉnh sao cho phù hợp việc kích thích cơ để phát triển và giữ cơ tốt nhất sau 40 tuổi.
Sau 40 tốc độ lão hóa cơ nhanh hơn bình thường, nếu như bạn không tập luyện giúp cơ phát triển hay nói cách khác bạn cần tập luyện để nhanh hơn tốc độ lão hóa hoặc bằng tốc độ lão hóa, lúc này bạn sẽ giữ được cơ.
Tài liệu tham khảo:
- https://en.wikipedia.org/wiki/Muscular_system
- https://en.wikipedia.org/wiki/Human_musculoskeletal_system
- Phần mềm giải phẫu cơ thể người của https://www.visiblebody.com/
- https://vinmec.com/vi/tin-tuc/thong-tin-suc-khoe/suc-khoe-tong-quat/cac-chuc-nang-cua-he-thong-co-bap-trong-co/
